धंद्याव्यवसायात बऱ्यापैकी पैसा कमवून गृहस्थ हिंदुस्थानात आले होते. 'गावागावांत कॉम्प्युटर न्यावा, शेतकऱ्यांचे हात इंटरनेटपर्यंत पोहोचवावेत; त्यातून त्यांना शेतीमालाची बाजारपेठ, वधु-वर संशोधन आणि तलाठ्याच्या कचेरीत होणाऱ्या कारभाराचा काही अंदाज आला तर त्यामुळे तरुणांचा आत्मविश्वास वाढेल, तरुणींचा त्याहूनही वाढेल आणि साऱ्या गावावरची अवकळा दूर होईल.' असे हे सद्गृहस्थ मोठ्या आत्मविश्वासाने अमेरिकी उच्चारातील फर्ड्या इंग्रजीत सांगत होते. त्यांनी आग्रह केला, त्यांच्या प्रयोगाखाली आलेली दोनतीन गावे पहायला यावे अशा आग्रहाला मी बळी पडलो. एके दिवशी सकाळी आगगाडीने त्यांच्या गावाकडे निघालो. माझ्या जागेवर बसताच साहेबांनी गुळगुळीत कागदांच्या, आकर्षक रंगीबेरंगी छपाईच्या एका साप्ताहिकाचे काही अंक माझ्यापुढे ठेवले. मुखपृष्ठावरच दूरदर्शनवरील मालिकेत चालून गेल्या असत्या अशा दोनतीन मुलींचा छान फोटो होता. गावातील कोणी शेवंता, शोभा, कल्पना असावी तसेच चेहरे, फारसा काही फरक नाही. फक्त एकीने डोक्यावर कौंटी घातली होती; दुसरीने जीन्स पँट आणि शर्ट. ग्रामउद्धारक उत्साहाने सांगत होते. 'ही कॅथी. ही लिली वगैरे वगैरे. फार चांगले काम करतात तिघी; पण या प्रसिद्धीने त्यांच्या डोक्यात वारं न शिरो म्हणजे झाले!' हे म्हणताना, 'आपल्याला स्वतःला अफाट प्रसिद्धी मिळाली असली तरी आपणमात्र डोक्यात वारे शिरू दिलेले नाही' याचा मात्र बऱ्यापैकी दर्प जाणवला.
गावात येताच, सगळीकडे हमखास दिसणारी PowerPoint माहितीपत्रके हाती ठेवण्यात आली. एका सभागृहात नेण्यात आले. कार्यालयाची बांधणी महागडी असूनही साधी दिसावी असा आटोकाट प्रयत्न केल्याचे जाणवत होते. पुन्हा एकदा Power Pointच्या सहाय्याने Retro-Projecter वापरून ग्रामविकासाबद्दलच्या संस्थेच्या आद्य कुलगुरूंच्या विचारांविषयी माहिती सांगण्यात आली. गावात गणकयंत्र येताच सारे कसे आमूलाग्र पालटून जाईल याचे रसभरित पण गद्य वर्णन. हा सगळा सोपस्कार आटोपल्यावर पहिले इंटरनेट केंद्र पहायला गेलो. दोनचार मुलेमुली तेथे बसली होती; कॉम्प्युटरवर काही खेळ खेळत होती. आम्ही आल्यावर चपापून उठून बसली. संस्थेने तयार केलेले पोर्टल आम्हाला दाखविण्याची आज्ञा झाली. 'पण, साहेब, डिश चालू नाही.' ग्रामोद्धारकांचा चेहरा पहाण्यासारखा झाला. 'हे सरकारी धोरणामुळे सारे होते आहे.' उद्धारकांनी सांगायला सुरुवात केली. 'डिशचा कारभार पहाणाऱ्या कंपनीकडे सरकारने १०० कोटी रुपये अनामत म्हणून मागितले होते. कोठून द्यावे त्यांनी?' म्हणजे,
