पान:अन्वयार्थ (Anvayartha).pdf/83

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे

म्हणतात. ते पाहू :
 "कथासंग्रह प्रत्यक्ष अनुभवावर रोवलेला असला तरी कथात 'सेव्ह द बेबी गर्ल' या उपक्रमाचा वा जिल्हाधिकाऱ्यांचा उल्लेख असावा का? असा प्रश्न उपस्थित होतो. 'सेव्ह द बेबी गर्ल' या उपक्रमासाठी आणि त्या उपक्रमाचाच ललित दस्तऐवज असणाऱ्या कथांसाठी मराठी वाचक देशमुखांचे आभार मानतील. महत्त्वाच्या विषयावरच्या या पुस्तकाचे परिशिष्टही प्रस्तुत आणि वाचनीय आहे.” (प्रस्तावना)
गर्भवतीला तिची संमती नसता लिंगनिदानाला नेऊन फसवून तिचा गर्भपाताची बळी बनवणे हा 'माधुरी व मधुबाला'चा विषय आहे. सरिता ही विज्ञान शाखेची पदवीधर. गणेशाला तिने कंपनीत स्वत: घरात राहून मुले सांभाळत संसारात साथ द्यायचे ठरवले होते. पण मुलगाच हवा म्हणून नवऱ्याने करवलेला गर्भपात तिला वेडाचे झटके देतो. अखेर तो दत्तक मुलगी तिला आपलेच बाळ म्हणून आणून देतो आणि ती सावरते. 'मधुबाला पाठोपाठ माधुरी हवीय', ही तिची मागणी मूळ 'थीम'ला उठाव देण्यासाठी कथेचे शेवटचे वाक्य म्हणून येते आणि 'कन्ट्राईव्ह' प्लॉटचा डाग सोडून जाते. एरवी पात्रांच्या जात-धर्माचा संदर्भ ठळकपणे द्यायला न कचरणारा लेखक या कथेत मात्र सरिता व गणेशच्या अस्मितेची ती बाजू पूर्णपणे विसरला आहे.
'इमोशनल अत्याचार' मध्ये निवेदिकेवर तिला गर्भपातासाठी तयार करण्यासाठी आतल्या दोन जुळ्या मुलींचा वापर नवरा निर्दयपणे करतो. निवेदिका शिक्षिका आहे. तिने मिलिंदला बँकेत नोकरी लागण्यापूर्वी धाडसानं त्याच्याशी लग्न केले होते. गर्भपातानंतर पत्नीला मूलच होणार नाही हा धक्का त्याला जमिनीवर आणतो. इशाला स्वाईन फ्लू झाला तेव्हा मिलिंदने तिला आईकडून आपणाला भाऊच हवा हे वचन घ्यायला लावले होते. ती बरी झाली. चौघेच सुखात राहू असा हॅपी एन्ड पुन्हा एकदा 'मुलगी झाली हो' वर कुंकर घालतो. हे जोडपे देखील नाव-गाव जात-धर्म-पंथ अशा ओळखीशिवाय अवतरले आहे. 'उदक' मधील किंवा 'नंबर वन'मधील पात्रांच्या अशा वास्तव तपशीलांची रेलचेल पाहता हे तिसऱ्या संग्रहात लेखक प्रगल्भ होत असता हे असे का घडले? हा प्रश्न उरतोच.

 'धोकादायक आशावादी'मध्ये अशीच 'अधांतरी' पात्रांची लढाई सुरू होते. फक्त 'खोत' या आडनावावरून सांस्कृतिक ओळख नीट होत नाही. प्राथमिक शिक्षक पिताजी आदर्श शिक्षक पुरस्कार विजेते आहेत. त्यांचा डॉक्टर पुत्र मात्र गर्भलिंग निदान व गर्भपाताचे रॅकेट चालवणारा दुष्ट डॉक्टर आहे. हे कळताच ते

८४ □ अन्वयार्थ