पान:अन्वयार्थ (Anvayartha).pdf/76

विकिस्रोत कडून
या पानाचे मुद्रितशोधन झालेले आहे



होते. तिची पदके काढून घेतली जातात. हे राजकारण उघड करायला तिचा कोच व त्याची वकील पत्नी कोर्टाची पायरी चढायचे ठरवतात. मीना स्त्री असून पुरुष ठरवली जाते. या आघातामुळे ती दोन वेळा आत्महत्त्येचा अपशस्वी प्रयत्न करते. या कथेत आरोग्य चाचण्यांचे आंतरराष्ट्रीय नियम, अॅण्ड्रोजन हार्मोन्स, 'स्टिराईड', 'एक्स वाय क्रोमोझोम' अशा लिंगनिदानाशी संबंधित संज्ञा देशमुखांनी अभ्यासपूर्वक वापरल्या आहेत. त्यामुळे त्यांच्या कथा ना. सी. फडकेंच्या बोगस प्रतिभा साधनेच्या कल्पित पातळीवर तरंगत राहात नाहीत. परंतु त्यातील कलाकुसरीच्या जंतर मंतरचे नमुने थीम बेस्डमुळे स्वाभाविकपणे आढळतात. 'शार्प शूटर' मधील पात्रे व प्रसंग अधिक मेलोड्रॅमॅटिक व फिल्मी वळणाची आहेत. देशमुखांच्यात एक आदर्शवादी युटोपियारामराज्याची स्वप्ने बाळगणारा सकारात्मक दृष्टिकोन बाळगणारा प्रशासक त्यांच्या कृती व उक्तीत वावरत असतो. याचा मी काही वेळा साक्षीदार होतो. आंतरराष्ट्रीय शार्प शूटरमधील पदक मिळवणाऱ्या कोल्हापूरच्या नेमबाजाला पुण्यात स्वत:च्या घरी बोलावून त्या मुलीचा सत्कार करताना त्यांना मी पाहिले आहे. हे मला पाहिल्या कथेतील मंजुळा वकील (देशमुखांची पत्नी), शार्पशूटरमधील ए. सी. पी. थोरात, 'जादूचा टी शर्ट' मधील रोहित (स्वत: लेखक) अशी त्यांच्या घरातील व जवळपासची पात्रेच कथेत कलम केल्यासारखे चटकन जाणवले. 'शार्पशूटर' मधील नाट्यमय प्रेस कॉन्फरन्स आणि 'डी' गँगचा दहशतवादीचा सदस्य दाऊद कुरेशीचा कोल्हापूरचा शूटर सोनार समाजातील देवनाथ सोळंकी बनवून हिंदू मुस्लीम ऐक्याचे संदेश - या आशावादातूनच प्रकट झाले आहेत. त्यामुळेच भावविवशता त्यांच्या कथात फार मोठ्या प्रमाणात आढळते. उदा. या कथेचा 'क्लोज्ड' शेवट असा केला आहे.
 बाबा आपलं भाषण संपवून परत आपल्या खुर्चीकडं जायला वळले. पण कशाला तरी अडखळले. त्यांचा क्षणमात्र तोल गेला. मी विद्युत-वेगानं पुढं होत त्यांना सावरलं. ते आता माझ्या मिठीत होते आणि माझ्या स्पर्शानं त्यांचाही बांध फुटला होता. जे सर्वांच्या साक्षीनं पुटपुटत होते.
 "पोरा - पोरा, माझी देवू माझा दाऊद"

(शार्पशूटर पृ. ४८)


 सार्वजनिक कल्याणाची उदार भूमिका स्वीकारणारा प्रकाशक जनसामान्यातील सर्वात कमी बुध्यांक असणाऱ्या वाचकाला समजून सांगण्यासाठी सुलभीकरणाची ही भूमिका निवडलेला विषयच लेखकाला घ्यायला लावतो असे दिसते. एरवी ऑलिम्पिकमध्ये सुवर्णपदक मिळावे म्हणून गुन्हे माफ करून दाऊदला देवनाथ सोळंकी - कुरेशी या जुळ्या अस्मितेबरोबर पी. एस. आय. पदी नेमल्याचे पत्र बाबा देताच कथा संपते. या

अन्वयार्थ □ ७७